-
niesnaski, D. niesnasek
20.02.202420.02.2024„Niesnaski” - jaką powinny mieć formę w dopełniaczu, słowniki, które znalazłem podają „(kogo? czego?) niesnasek”, ale można znaleźć dawne zapisy w postaci „(kogo? czego?) niesnasków"?
Na przykład wiersz Juliusza Słowackiego „Pośród niesnasków — Pan Bóg uderza...” oraz dostępna w domenie publicznej książka „Słowo dziejów polskich, Tom 3” W. Koronowicza z roku 1860, gdzie jest takie zdanie: „Chciał on na nim zaradzić zewnętrznej potrzebie i spróbować raz jeszcze ukojenia wewnętrznych niesnasków”.
Czy może jest to forma archaiczna? Czy jest dopuszczalna współcześnie w mowie i piśmie?
-
nie zasypiać gruszek w popiele14.03.200314.03.2003Szanowni Państwo,
od długiego czasu nurtuje mnie pochodzenie powiedzenia nie zasypiać gruszek w popiele. Jakkolwiek jego znaczenie jest powszechnie znane, to jednak skąd w nim słowo zasypiać? Od spania? Czy zasypiać można uważać za jakąś wcześniejszą formę usypiać? A może od zasypywania, co sugeruje moja znajoma, uważając, że w wersji współczesnej powiedzenie to brzmi nie zasypywać gruszek w popiele.
Serdecznie pozdrawiam,
Anna -
odpoznawać6.01.20096.01.2009Zetknęłam się niedawno ze słowem odpoznawać, używanym zamiast rozpoznawać. W słownikach go nie znalazłam. Bardzo mnie ciekawi, czy to jest jakiś wyraz gwarowy? Archaizm? Po wpisaniu w Google pojawia się sporo wyników, np.:
http://szkolnictwo.pl/index.php?id=PU0764
http://www.vat.pl/print/tresc_faktury_faktury_vat_133.php
Jakoś dziwnie mnie gryzie użycie wspomnianego wyrazu w takim kontekście, czy słusznie?
-
panna wstrzemięźliwa
7.06.202318.02.2015„Pokorniuchno się skłoniła, jako panna wstrzemięźliwa”. Co dokładnie autor pieśni adwentowej miał na myśli nazywając Maryję wstrzemięźliwą? Jako – czyli jej pokorny pokłon wynika z jej wstrzemięźliwości? Wstrzemięźliwy jest ten, kto (po)wstrzymuje (się) – kalka łac. continentia, dotyczyć to może zresztą różnych obszarów życia. Proszę o wyjaśnienie :)
Pozdrawiam serdecznie
Łukasz
-
przewalczać [?]
20.10.202320.10.2023W artykule pt. „Problematyka muzyczna w najstarszych redakcjach
benedyktynek w języku polskim” (S. Dąbek, Barok: historia, literatura, sztuka, Tom 4, Numer 2 (8) (1997) s. 67-74) cytuje XVII-wieczny starodruk, w którym pojawia się następujący zwrot dotyczący rytmu w śpiewie psalmów przez siostry zakonne: [śpiewać] „słów nieprzewalczaiąc”. Moja wątpliwość dotyczy znaczenia tego zwrotu. Współcześnie przewalczać, za SJP PWN, oznacza «walcząc, przezwyciężyć coś». Zatem w tym kontekście interpretowałbym to jako „nie zniekształcając [słów]”. Jednak autor cytowanego artykułu interpretuje to jako „nie przedłużając”. Kto z nas ma rację? Czy słowo to zmieniło znaczenie? ły> -
pszenny i pszeniczny17.12.201017.12.2010Szanowni Państwo!
Czy istnieje jakaś różnica znaczeniowa pomiędzy przymiotnikami pszenny i pszeniczny? Np. dlaczego mówimy mąka pszenna czy chleb pszenny, ale już piwo pszeniczne? Czasem mówi się także o pszenicznym łanie – czy słusznie myślę, że tu słowo pszeniczny pełni niejako funkcję dopełniacza, tzn. 'łan czegoś', a nie 'łan zrobiony z czegoś'? Skąd więc pszeniczne piwo?
Pozdrawiam,
Ola Sweeney
-
słownictwo specjalistyczne czy ogólne?29.05.200329.05.2003Witam!
Moje pytanie: jakie terminy z zakresu informatyki i terminologii komputerowej weszły do różnych innych dziedzin, a nie wyczuwamy już, że przeniosły się one właśnie z języka informatyki. Na pewno świetnym przykładem jest wyraz kompatybilny (powoli w dzisiejszych czasach wszystko robi się kompatybilne, a nie zgodne), ale podejrzewam, że tych wyrazów jest dużo wiecej.
Pozdrawiam